شوخی با فرهنگ و اجتماع

فرارو- امیر هاشمی مقدم؛ به تازگی شبکه بی‌بی‌سی، نام صفحه افغانستان خود را به «بی‌بی‌سی دری» تغییر داده است. این رفتار رسانه بی‌بی‌سی با واکنشهای منفی بسیاری از سوی افغانستانی‌ها روبرو شد که عمدتا با آنلایک کردن این صفحه در شبکه‌های اجتماعی و یادآوری اشعار مختلف شعرای برخاسته از افغانستان که به زبان فارسی اشاره داشته یا فارسی و دری را دو نام بر یک زبان دانسته‌اند، اعتراض کردند.اصولا نام این زبان در افغانستان هم تا سال 1343 فارسی بود و روی کتابهای درسی و دانشگاهی و احکام دولتی و... نیز از واژه «فارسی» استفاده می‌شد. اما در آن سال و به یکباره، نام این زبان را به «دری» تغییر دادند تا بر جدایی فارسی‌زبانان آن کشور از ایرانیان تاکید کنند.از همان زمان به بعد بسیاری از استادان زبان فارسی دانشگاه‌های افغانستان و روشنفکران و روزنامه‌نگاران و...، هر از گاه یادآور می‌شدند که نام زبان‌شان فارسی است و دری نام زبان نیست، بلکه نامی دیگر برای زبان فارسی است و بنابراین هیچ تفاوتی با زبان فارسی ندارد؛ و یا در منفی‌ترین حالت، می‌توان آنرا لهجه‌ای از زبان فارسی دانست که با لهجه‌ای که در ایران کاربرد دارد، هر دو زیر نام زبان فارسی جای می‌گیرند.همچنین در شهرهایی همچون قندهار که بیشتر جمعیتش پشتون است هم، به فارسی‌زبانها «فارسی‌وان» می‌گویند نه مثلا «دری‌وان». سالخورگان افغانستان هم زبان‌شان را فارسی می‌د شوخی با فرهنگ و اجتماع...

توالت اصولا یکی از جاهایی است که خیلی از داده‌های انسان‌شناختی را می‌توان از آنجا به دست آورد. شاید خنده‌دار باشد؛ اما خیلی چیزهای خنده‌دار می‌تواند منبع داده‌های علمی جدی و بحث‌برانگیز شود. برای نمونه در انسان‌شناسی باستان‌شناختی (که البته برخی‌ها مخالف این هستند که باستان‌شناسی زیرشاخه‌ای از انسان‌شناسی است) نیز، یافتن مدفوع انسانها در هنگام کاوش، می‌تواند داده‌های خوبی درباره رژیم و تنوع غذایی در گذشته، پوشش گیاهی و جانوری آن سرزمین در گذشته، احتمالا تابوهای خوراکی، بیماریهای گوارشی و... به دست دهد.توالت رفتن هم می‌تواند داده‌های زیادی درباره فرهنگ مردم فراهم کند. با توجه به موارد زیر می‌توان داده‌های جالبی درباره یک فرهنگ به دست آورد:فضای توالت (بزرگی و کوچکی، موقعیت نسبت به دیگر بخشهای خانه یا فضاهای عمومی شهر، وسایل و امکاناتی که درون آن جای داده شده، دیوارنوشته‌ها- مثلا نوشتن شماره تلفن خود یا دیگری و یا دشنام‌نویسی و شعار سیاسی)؛آداب توالت رفتن (مثلا در اسلام، با پای چپ وارد شدن و با پای راست بیرون شدن)؛فضای خصوصی توالت (مثلا در فرهنگ یونان باستان، بین محل نشستن افراد مختلف در توالتهای عمومی هیچ مانعی نبود و می‌توانستند یکدیگر را ببینند و با یکدیگر گفتگو نمایند: به تصویر توالت عمومی بازمانده از شهر اِفِس در ازمیر که روزگاری بخشی از تمدن یونانی بود نگاه کنید. همچنین اکنون در شوخی با فرهنگ و اجتماع...

فرارو- امیر هاشمی مقدم؛ به تازگی افزایش سیصد درصدی عوارض خروج از کشور در بودجه سال ۱۳۹۷ شگفتی‌آفرین شده‌است. چند توجیه ظاهری برای این افزایش وجود داشت: این‌که ثروتمندان فقط می‌توانند به سفر خارجی بروند و برای آن‌ها هم دویست و بیست هزار تومان چیزی نیست؛ این‎‌که بخشی از این عوارض صرف توسعه زیرساخت‌های گردشگری کشور می‌شود؛ و البته این نکته تلویحی را هم نگارنده می‌افزاید که سفر به خارج از کشور با اهداف ضدفرهنگی و در محیط‌هایی است که با فرهنگ ما هم‌خوان نیستند. به‌عنوان پژوهشگر انسان‌شناسی گردشگری، نکاتی را لازم می‌دانم یادآوری نمایم.یکم: این توجیه که، چون درصد پایینی از مردم ایران می‌توانند به سفرهای خارجی بروند و بنابراین اگر عوارض خروجی بالا برود، مردم عادی زیان نمی‌بینند، به باورم نادیده گرفتن ابعاد زیادی از مسئله است. نفس این‌که مردم عادی کشورمان زیاد سفر نمی‌روند، خودش مسئله‌ای جدی است که به جای بررسی و حل موانع، مانعی جدی و برجسته به نام عوارض خروج غیرمعقول در برابرش قرار گرفته است.برای نمونه، جوانان خیلی از کشورهای جهان پس از دبیرستان، تقریبا یک سال یا کمتر را به سفر به کشورهای مختلف می‌روند تا تجربه کسب کنند. خیلی از این افراد بر پایه تجربیاتی که در این سفر‌ها به دست آورده‌اند رشته دانشگاهی و آینده شغلی‌شان را برمی‌گزینند.دوم: برخلاف تصور بالا، اتفاقا درصد ب شوخی با فرهنگ و اجتماع...